Các loài nấm thuộc chi Entoloma tại Vườn quốc gia Bidoup - Núi bà, tỉnh Lâm Đồng

Chi Entoloma theo nghĩa rộng vô cùng phong phú về loài và đa dạng về hình thái. Nó bao gồm hơn 1500 loài (chi lớn thứ hai của nấm agaricoid), có phổ phân bố rộng, từ đồng cỏ ở Bắc Cực, vùng núi cao đến rừng lá kim và rừng nhiệt đới.

Nấm thuộc nhóm này có các vết bào tử màu hồng, mũ nấm dạng phiến, các phiến xít nhau và mau dần về phía cuống nấm, bào tử dạng góc cạnh, khía hoặc có gân. Các loài trong chi này rất khó phân biệt với nhau. Hầu hết các loài bản địa của chúng ta vẫn chưa được đặt tên.

Trước đây, hệ thống phân loại học của chi chỉ dựa trên việc phân tích các đặc điểm hình thái. Hiện nay, các phương pháp di truyền phân tử ngày càng được sử dụng nhiều hơn trong phân loại nấm nói chung và chi Entoloma.

Vườn quốc gia Bidoup - Núi bà nằm trong vùng sinh thái dãy núi Trường Sơn, thuộc địa bàn tỉnh Lâm Đồng, bao gồm hai kiểu rừng là rừng lá kim và rừng thường xanh. Ở độ cao gần 2000 mét so với mực nước biển, đỉnh Hòn Giao quanh năm mây mù bao phủ là nơi thích hợp cho nhiều loài thực vật đặc hữu của Việt Nam phát triển. Tuy nhiên, cũng như hầu hết các Vườn quốc gia và Khu bảo tồn thiên nhiên trong cả nước, thành phần loài nấm lớn ở đây chưa được nghiên cứu và thống kê đầy đủ.

Trong các chuyến khảo sát của Trung tâm Nhiệt đới Việt - Nga tại vườn Quốc gia Bidoup - Núi bà từ năm 2010 đến nay, đã ghi nhận được 12 loài nấm thuộc chi Entoloma, trong đó 2 loài mới cho khoa học (Entoloma bidupense, Entoloma myriadophyllum), 10 loài được ghi nhận lần đầu tiên tại Việt Nam.

1. Entoloma bidupense O.V. Morozova et E.S. Popov, sp. nov.

2. Entoloma myriadophyllum O. V. Morozova, sp. nov.

3. Entoloma inocephalum (Romagn.) Dennis, Bull. Soc.

4. Entoloma altissimum (Massee) E. Horak

5. Entoloma carneum Z. S. Bi in Bi, Zheng et Li

6. Entoloma pallidoflavum (Henn. et E. Nyman) E. Ho- rak

7. Entoloma quadratum (Berk. et M. A. Curtis) E. Ho- rak

8. Entoloma sulcatum (T. J. Baroni et Lodge) Noordel. et Co-David, in Co-David, Langeveld et Noordel.

9. Entoloma chalybeum (Fr. : Fr.) Noordel.

10. Entoloma longistriatum (Peck) Noordel.

11. Entoloma poliopus (Romagn.) Noordel.

12. Entoloma cf. violaceoserrulatum Noordel.

Entoloma bidupense.

Entoloma myriadophyllum.

Nghiên cứu chuyên sâu về chi Entoloma nói riêng và các loài nấm lớn nói chung tại Vườn quốc gia Bidoup - Núi bà không những nhằm mục đích thiết lập danh lục, chỉ ra tính đa dạng và phân bố của các loài nấm trong chi này cho khu vực mà còn bổ sung các dữ liệu, dẫn liệu về loài mới cho khoa học và khu vực. Từ đó, đề xuất các giải pháp quản lý và bảo tồn những loài có giá trị.

TS. Phạm Thị Hà Giang/Viện Sinh thái Nhiệt đới