Nghiệm thu đề tài về xây dựng quy trình công nghệ xử lý đất nhiễm dầu bằng công nghệ sinh học

Chiều ngày 11/12, Trung tâm Nhiệt đới Việt - Nga tổ chức buổi họp Hội đồng khoa học và công nghệ tư vấn đánh giá, nghiệm thu đề tài “Xây dựng quy trình công nghệ xử lý đất nhiễm dầu tại Căn cứ Quân sự Cam Ranh bằng công nghệ sinh học”, do Phân viện Công nghệ sinh học là đơn vị chủ trì, đồng chí Trung tá, TS. Ngô Cao Cường là chủ nhiệm đề tài; phiên họp được tổ chức theo hình thức trực tiếp tại Cơ sở chính và trực tuyến với Chi nhánh Phía Nam.

Quang cảnh buổi nghiệm thu.

Đại tá, TS. Phạm Duy Nam, Phó Tổng Giám đốc Trung tâm - Chủ tịch Hội đồng, chủ trì phiên họp. Tham gia phiên họp có các thành viên Hội đồng, đại diện Phòng Quản lý Môi trường/ Cục Khoa học quân sự, Phòng Kế hoạch khoa học, Phân viện Công nghệ sinh học và nhóm thực hiện đề tài.

Chủ nhiệm đề tài báo cáo kết quả  trước Hội đồng.

Tại buổi họp, đồng chí Tiến sĩ Ngô Cao Cường đại diện nhóm thực hiện đề tài báo cáo kết quả nghiên cứu và thử nghiệm công nghệ xử lý, cụ thể với những kết quả nổi bật:

- Đánh giá hiện trạng và phân tích mức độ ô nhiễm dầu tại 7 khu vực thuộc Căn cứ quân sự Cam Ranh bằng chỉ tiêu hydrocacbon tổng số (TPH),  nồng độ TPH tăng theo độ sâu từ 0 - 120 cm của phẫu diện đất, cá biệt khu vực được xác định có mức độ ô nhiễm cao nhất có giá trị TPH trung bình vượt ngưỡng cho phép gấp 08 lần QCVN 03:2023/BTNMT.

- Đề tài ứng dụng công cụ metagenomics nhằm đánh giá quần xã vi sinh vật cùng tổ hợp gen chức năng phân hủy hydrocarbon, phân lập 36 chủng vi sinh vật có hoạt tính phân huỷ dầu cao ở điều kiện nhiễm mặn, xây dựng cơ sở dữ liệu vi sinh vật để chế tạo chế phẩm vi sinh S-OIL.VN24 (gồm 03 chủng vi khuẩn bản địa:  Niveispirillum sp. KHB5.9, Pseudomonas veronii KHB2.9,  Bacillus amyloliquefaciens KHB3.5 và đăng ký GenBank tương ứng PQ555357, PQ555358, PQ555359).

- Đề tài đã phát triển thành công chế phẩm vi sinh S-OIL.VN24 với quy trình sản xuất quy mô 100 kg/mẻ, đạt các chỉ tiêu kỹ thuật: mật độ ≥10⁷ CFU/g, hiệu suất phân hủy dầu DO ≥50% sau 12 ngày, thời gian bảo quản 12 tháng.

- Thiết kế mô hình xử lý ô nhiễm dầu trong đất ở điều kiện phòng thí nghiệm (sử dụng chế phẩm vi sinh S-OIL.VN24, với 02 quy mô 50 kg và 500 kg đất). Hiệu quả xử lý của mô hình phân hủy dầu quy mô 500 kg đạt hiệu suất 81,79% sau 6 tháng và có khả năng thích nghi với độ mặn đến 3% NaCl.

- Thử nghiệm hiệu quả công nghệ xử lý đất nhiễm dầu được thực hiện tại Lữ đoàn 162/ Vùng 4 Hải quân với quy mô 250 tấn/mẻ, hiệu suất xử lý đạt 99,42% sau 12 tháng theo dõi liên tục, vượt mục tiêu đề ra so với thuyết minh (≥80% sau 12 tháng). Kết quả phân tích nồng độ TPH đã giảm từ 4340 mg/kg xuống còn 25 mg/kg, đạt chuẩn QCVN 03:2023/BTNMT cho nhóm đất loại I. Các chỉ tiêu chất lượng đất được cải thiện đáng kể: độ ẩm tăng từ 17,79% lên 46,32%, độ xốp từ 41,94% lên 52,13%, hàm lượng chất hữu cơ từ 1,62% lên 2,85%, mật độ vi khuẩn phân huỷ dầu đạt 8,10×10⁶ CFU/g.

- Đề tài công bố 06 bài báo (được đăng và chấp nhận đăng), với 01 bài báo trên tạp chí quốc tế và 05 bài trên các tạp chí, hội nghị trong nước; 02 đơn sáng chế được chấp nhận hợp lệ của Cục Sở hữu trí tuệ; hỗ trợ đào tạo 01 nghiên cứu sinh chuyên ngành Công nghệ sinh học và 02 cử nhân.

Thành viên Hội đồng nhận xét, đánh giá.

Sau khi nghe báo cáo từ nhóm thực hiện, các thành viên Hội đồng đã thảo luận, trao đổi và đưa ra những nhận xét, góp ý nhằm làm rõ thêm một số nội dung của đề tài. Nhóm nghiên cứu đã tiếp thu ý kiến và giải trình các vấn đề được Hội đồng đặt ra.

Đại tá Nguyễn Ngọc Sơn, Trợ lý Phòng Quản lý Môi trường, Cục Khoa học Quân sự/ Bộ Quốc phòng phát biểu tại buổi nghiệm thu.

Hội đồng đánh giá đề tài được thực hiện nghiêm túc, đầy đủ các nội dung đăng ký, đúng tiến độ, áp dụng nhiều phương tiện hiện đại, các kết quả trung thực, đáng tin cậy, khối lượng sản phẩm đạt, trong đó một số nội dung vượt chỉ tiêu so với thuyết minh. Đề tài thực hiện trong 24 tháng, từ nghiên cứu cơ bản và thiết kế công nghệ, chế tạo chế phẩm đến ứng dụng thử nghiệm tại đơn vị. Kết quả của đề tài là dữ liệu khoa học minh chứng việc ứng dụng khả thi công nghệ vi sinh xử lý đất nhiễm dầu, góp phần phục hồi hệ sinh thái đất, bảo vệ sức khỏe bộ đội và môi trường sinh thái khu vực Cam Ranh. Công nghệ dễ áp dụng, phù hợp với điều kiện đất cát ven biển nhiễm mặn đặc thù của Việt Nam, mở ra hướng ứng dụng rộng rãi trong xử lý ô nhiễm dầu tại các vùng ven biển và hải đảo.

Trên cơ sở những kết quả đạt được, Hội đồng nhất trí nghiệm thu và xếp loại đề tài đạt mức “Xuất sắc”, ghi nhận những đóng góp tích cực, hiệu quả của tập thể cán bộ nghiên cứu thuộc đơn vị chủ trì. Đồng thời Hội đồng đề nghị nhóm nghiên cứu tiếp tục hoàn thiện báo cáo tổng kết, bổ sung về hạn chế nghiên cứu, chỉnh sửa hoàn thiện và đề nghị phê duyệt bộ tài liệu kỹ thuật dấu A, TCCS sau nghiệm thu; tiếp tục mở rộng nghiên cứu, triển khai đánh giá xác định mức độ tồn lưu lan tỏa và xử lý ô nhiễm dầu ở quy mô lớn hơn./.

Tin bài: Thanh Thuý (Phân viện Công nghệ sinh học)