Nghiên cứu và đánh giá diễn biến ô nhiễm dioxin, chất tương tự dioxin trong không khí bằng phương pháp lấy mẫu thụ động

Dioxin và các chất tương tự dioxin là những chất hữu cơ độc hại, khó phân hủy có khả năng tích lũy sinh học, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe con người và môi trường. Cùng với nguồn ô nhiễm dioxin tồn lưu trong chiến tranh, trong bối cảnh đô thị hóa nhanh, hoạt động sản xuất công nghiệp, giao thông và xây dựng… ngày càng gia tăng, đặc biệt là việc đốt các chất thải nguy hại, nguy cơ phát thải dioxin, gây ô nhiễm không khí có thể xảy ra.

Việc triển khai các biện pháp quan trắc, giám sát ô nhiễm dioxin trong không khí ở những khu vực có nguy cơ cao không chỉ đánh giá mức độ và diễn biến ô nhiễm, nguy cơ phơi nhiễm mà còn kịp thời đề xuất các giải pháp quản lý môi trường không khí. Bên cạnh phương pháp lấy mẫu không khí thể tích lớn (lấy mẫu chủ động), phương pháp lấy mẫu thụ động đã được nghiên cứu, ứng dụng và phát triển với những ưu việt. Lấy mẫu không khí thụ động có thể linh hoạt về thời gian, thu thập mẫu liên tục trong thời gian ba tháng hoặc theo mùa, từ các nguồn ô nhiễm khác nhau, theo hướng gió và ở những khoảng cách khác nhau.

Viện Y sinh Nhiệt đới được Trung tâm Nhiệt đới Việt - Nga giao chủ trì đề tài “Đánh giá sự biến động về ô nhiễm dioxin, chất tương tự dioxin trong không khí bằng phương pháp lấy mẫu thụ động”, đã thực hiện quan trắc, đánh giá sự biến động về hàm lượng, diễn biến ô nhiễm theo thời gian và không gian, cũng như đặc trưng ô nhiễm dioxin (PCDD/Fs), các chất tương tự dioxin (dl-PCBs) trong không khí tại các vị trí được lựa chọn do tác động của hoạt động công nghiệp và tồn lưu trong chiến tranh.

Tiến sĩ Trịnh Khắc Sáu, Chủ nhiệm đề tài báo cáo kết quả nghiên cứu trước Hội đồng.

Từ kết quả nghiên cứu đã ước tính nguy cơ phơi nhiễm dioxin trong không khí; kiến nghị các giải pháp quản lý môi trường không khí, xử lý và kiểm soát ô nhiễm; các biện pháp dự phòng, hạn chế phơi nhiễm và giảm thiểu rủi ro sức khỏe.

Đề tài đã hoàn thành các nội dung, sản phẩm nghiên cứu, phù hợp với mục tiêu đề tài; thu được những kết quả có giá trị khoa học; đã công bố 03 bài báo quốc tế thuộc danh mục ISI/Scopus (Q1), 03 bài trên Tạp chí Khoa học và Công nghệ nhiệt đới, đồng thời hỗ trợ đào tạo 01 học viên cao học ngành Y tế công cộng.

Hội đồng đánh giá, nghiệm thu.

Trên cơ sở những kết quả thu được, ngày 24/6/2025, Hội đồng khoa học và công nghệ tư vấn đánh giá, nghiệm thu kết quả thực hiện đề tài của Trung tâm Nhiệt đới Việt - Nga đã ghi nhận và đánh giá cao nỗ lực của nhóm nghiên cứu. Hội đồng nhất trí nghiệm thu đề tài với kết quả ở mức “đạt”, đồng thời khẳng định những đóng góp thiết thực về giá trị khoa học và ý nghĩa thực tiễn mà đề tài mang lại trong hoạt động quan trắc môi trường, quản lý nguy cơ và giảm thiểu rủi ro sức khỏe do phơi nhiễm dioxin từ không khí./.