Phát hiện một chi thực vật mới đặc hữu ở vùng Duyên hải Nam Trung Bộ

Mới gần đây, vào tháng 9 năm 2023, nhóm các nhà khoa học từ Vườn Thực vật nhiệt đới Xishuangbanna và Viện Thực vật Côn Minh (Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc), Viện Nghiên cứu Lâm sinh (Viện Khoa học Lâm nghiệp Việt Nam), Trung tâm Nhiệt đới Việt-Nga, Khoa Sinh học (Đại học Quốc gia Mátxcơva), Viện Địa lý (Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam) đã công bố về việc phát hiện một chi thực vật mới cho khoa học. 

 
Môi trường sống và hình thái của Heliacria maritima.

Chi thực vật mới Heliacria là một chi riêng biệt trong phân họ Scutellarioideae thuộc họ Lamiaceae, khác biệt với 5 chi khác hiện đã được công nhận của phân họ này. Phân tích phát sinh loài cho thấy, chi này có quan hệ họ hàng gần gũi nhất với chi Holmskioldia của họ Lamiaceae, nhưng dễ dàng phân biệt với chi Holmskioldia về mặt hình thái. Tên chi được đặt có liên quan đến phần phía trên của quả có hình ảnh giống mặt trời. Heliacria là một chi đơn loài hiện được biết đến là loài đặc hữu của Việt Nam. 

 
Hoa và quả của Heliacria maritima

Dựa trên kết quả nghiên cứu về đặc điểm phân loại học và di truyền, nhóm tác giả khẳng định loài thuộc chi Heliacria là loài mới cho khoa học và được đặt tên là Heliacria maritima Bo Li, C.L. Xiang, T.S. Hoang & Nuraliev, sp. nov. Tên loài “maritima” được đặt liên quan đến đặc điểm sinh thái ưa thích của loài mới, được giới hạn trong trong thảm thực vật đặc trưng ven biển. 

 
Phân bố của Heliacria maritima

Loài mới được phát hiện ở khu vực đồi cát ven biển khu vực làng Vĩnh Lợi, xã Mỹ Thành, huyện Phù Mỹ, tỉnh Bình Định vào tháng 7 năm 2022; khu vực gần Trạm nghiên cứu thử nghiệm Đầm Báy, đảo Hòn Tre, thành phố Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa vào tháng 1 và tháng 5 năm 2021; phía Đông dãy Cô Tuy, Vườn Quốc gia Núi Chúa, tỉnh Ninh Thuận vào tháng 1 năm 2010 và thành phố Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên vào tháng 6 năm 2023. Việc mới chỉ ghi nhận được phân bố của loài ở các khu rừng khô trên đất thấp ven biển và thảm thực vật cây bụi đến độ cao 250 m cho thấy, đây là loài phân bố rộng và đặc hữu ở vùng duyên hải Nam Trung Bộ của Việt Nam.

Tin bài: Nguyễn Quốc Khánh (Viện STNĐ)
Nguồn: Li Bo, Thanh Son Hoang, Maxim S. Nuraliev, Vu Anh Tai, Andrey N. Kuznetsov, Svetlana P. Kuznetsova, Xiang Chunlei, (2023). Heliacria gen. nov. (Scutellarioideae, Lamiaceae) from Coastal Southern Vietnam. Journal of Tropical and Subtropical Botany, 31(5): 727-735