Thử nghiệm khí hậu tự nhiên đánh giá độ bền các loại vải quân nhu, vải đặc chủng tại ba trạm thử nghiệm tự nhiên của Trung tâm Nhiệt đới Việt - Nga

Trong điều kiện hiện nay, trong Quân đội ngày càng sử dụng nhiều chủng loại vải kỹ thuật cao phục vụ ngụy trang, bảo vệ con người và trang bị, như vải quân nhu, vải ngụy trang, nghi trang, vải lều bạt, vải TPU/PVC, vải phủ vật liệu hấp thụ hoặc phản xạ sóng ra đa, vải cán phủ cao su clobutyl… Các loại vật liệu này trực tiếp tham gia bảo đảm khả năng cơ động, ngụy trang, an toàn và độ tin cậy của trang bị quân sự. Tuy nhiên, đặc tính làm việc của vải quân nhu và vải đặc chủng lại chịu ảnh hưởng rất mạnh của điều kiện môi trường, đặc biệt trong bối cảnh quân đội Việt Nam thường xuyên hoạt động, huấn luyện và triển khai lực lượng trong môi trường khí hậu nhiệt đới gió mùa, ven biển và hải đảo khắc nghiệt. Vì vậy, việc đánh giá một cách khoa học và có hệ thống độ bền môi trường của các vật liệu vải không chỉ mang ý nghĩa kỹ thuật mà còn mang tính cấp thiết, phục vụ trực tiếp cho công tác tiêu chuẩn hóa, lựa chọn vật liệu, dự báo tuổi thọ và bảo đảm kỹ thuật trang bị quân đội.

Thực tế sử dụng cho thấy, các vật liệu vải khi làm việc ngoài thực địa phải đồng thời chịu tác động tổng hợp của nhiều yếu tố bất lợi như bức xạ mặt trời và tia UV cường độ cao, nhiệt độ - độ ẩm lớn, mưa kéo dài, nấm mốc, hơi muối biển và các tác nhân sinh học. Những yếu tố này gây ra quá trình lão hóa, suy giảm tính chất cơ lý và mất ổn định chức năng nhanh hơn nhiều so với điều kiện lưu kho hoặc thử nghiệm gia tốc trong phòng thí nghiệm. Do đó, dữ liệu thử nghiệm tự nhiên dài hạn trong các điều kiện khí hậu điển hình có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, giúp phản ánh sát thực trạng làm việc của vật liệu vải trong sử dụng thực tế.

Xuất phát từ yêu cầu cấp bách đó, năm 2025 Trạm Nghiên cứu Thử nghiệm tự nhiên thuộc Viện Độ bền nhiệt đới/Trung tâm Nhiệt đới Việt - Nga được giao chủ trì triển khai đề tài cấp Trung tâm về nghiên cứu, thử nghiệm tự nhiên đánh giá độ bền các loại vải quân nhu và vải đặc chủng, với chương trình phơi mẫu tại 03 (ba) trạm thử nghiệm của Trung tâm Nhiệt đới Việt - Nga, gồm Trạm Thử nghiệm tự nhiên Hòa Lạc (Hà Nội), Trạm Nghiên cứu thử nghiệm biển Đầm Báy (Nha Trang, Khánh Hoà) và Trạm Nghiên cứu thử nghiệm Cần Giờ (TP. Hồ Chí Minh). Ba khu vực này lần lượt đặc trưng cho các điều kiện khí hậu - sinh thái chủ yếu: Khí hậu nhiệt đới gió mùa lục địa, khí hậu biển có cường độ bức xạ UV cao và khí hậu ven biển - rừng ngập mặn với độ ẩm, độ mặn lớn. Việc tổ chức thử nghiệm đồng thời tại các trạm này nhằm thu thập số liệu, cho phép đánh giá toàn diện mức độ suy thoái vật liệu dưới tác động dài hạn của tự nhiên, tạo cơ sở khoa học tin cậy cho nghiên cứu, sản xuất và sử dụng vải phục vụ quân đội trong điều kiện khí hậu Việt Nam.

Thử nghiệm tự nhiên cho phép tái hiện đúng môi trường thời tiết thực, đem lại kết quả chính xác hơn so với thử nghiệm gia tốc trong phòng thí nghiệm, đồng thời giúp dự báo tuổi thọ vật liệu khi sử dụng trong điều kiện thực tế. Các mẫu vải được thử nghiệm bao gồm: Vải GBĐ len 70/30; Vải chéo CVC in loang K20; Vải Tropical peco in loang K20; Vải Vinilon tráng nhựa K20; Vải TPU; Vải PVC; Vải tráng phủ vật liệu phản xạ bức xạ ra đa; Vải sản xuất lưới ngụy trang biển đảo; Vải cán phủ cao su clobutyl. Tổng số lượng mẫu lên tới hơn 600 mẫu mỗi Trạm, trong đó mỗi loại đều có mẫu đối chứng để đánh giá mức suy giảm các tính chất của vải theo thời gian.

Hình ảnh các mẫu vải được phơi trên sân bê tông và sân vi sinh tại các Trạm thử nghiệm tự nhiên.

Kết quả của đề tài hứa hẹn đóng góp quan trọng cho ngành công nghiệp vật liệu vải kỹ thuật quân sự trong nước, giúp nâng cao chất lượng trang bị, đảm bảo độ tin cậy và tuổi thọ khi sử dụng lâu dài trong điều kiện khắc nghiệt của khí hậu Việt Nam. Thử nghiệm tự nhiên các loại vải quân nhu, vải đặc chủng tại ba trạm Hòa Lạc, Đầm Báy, Cần Giờ là nghiên cứu quy mô lớn, có giá trị thực tiễn cao trong việc đánh giá độ bền của vật liệu vải phục vụ quân đội. Sự phối hợp đồng bộ giữa các trạm thử nghiệm của Trung tâm Nhiệt đới Việt - Nga tạo ra nguồn dữ liệu quý giá, phục vụ định hướng phát triển vật liệu vải trong tương lai, đồng thời nâng cao năng lực nghiên cứu của Viện Độ bền nhiệt đới trong lĩnh vực độ bền khí hậu tự nhiên của vật liệu.

Tin bài: Doãn Quý Hiếu (Viện ĐBNĐ)