“Tin sinh học và ứng dụng” - Tài liệu tham khảo mới về lĩnh vực tin sinh học: Nguồn lực tri thức mới cho khoa học sự sống

Sự phát triển nhanh chóng của công nghệ thông tin cùng với các tiến bộ trong sinh học phân tử đã thúc đẩy sự hình thành và mở rộng của ngành tin sinh học - một lĩnh vực mới nhưng có ảnh hưởng sâu rộng đến nghiên cứu khoa học sự sống. Đây là một lĩnh vực khoa học liên ngành kết hợp giữa sinh học, khoa học máy tính, toán học và thống kê, nhằm thu thập, lưu trữ, phân tích và diễn giải các dữ liệu sinh học - đặc biệt là dữ liệu ở cấp độ phân tử như trình tự DNA, RNA, protein, và các dữ liệu sinh học phức tạp khác.

Từ yêu cầu thực tiễn trong việc trang bị kiến thức nền tảng và ứng dụng công cụ hỗ trợ nhằm khai thác hiệu quả dữ liệu sinh học trong kỷ nguyên số, năm 2025, Nhà xuất bản Khoa học và Kỹ thuật xuất bản Cuốn giáo trình của Trường Đại học Lâm nghiệp “Tin sinh học và ứng dụng” do nhóm tác giả Hà Bích Hồng, Vũ Đình Duy, Phạm Mai Phương, Nguyễn Thế Hưởng và Lê Huệ Anh biên soạn (trong đó, TS. Vũ Đình Duy và ThS. Phạm Mai Phương là cán bộ nghiên cứu khoa học của Trung tâm Nhiệt đới Việt - Nga). Đây có thể coi là một tài liệu chuyên khảo có giá trị, góp phần đáp ứng nhu cầu cấp thiết trong đào tạo và nghiên cứu về công nghệ sinh học hiện đại tại Việt Nam.

Cuốn sách gồm 214 trang, nội dung chính được bố cục thành 05 chương:

Chương 1: Giới thiệu chung

Chương 2: Khai thác cơ sở dữ liệu công nghệ sinh học

Chương 3. Khai thác và sử dụng một số phần mềm phân tích DNA

Chương 4. Khai thác và sử dụng một số phần mềm phân tích Protein

Chương 5. Ứng dụng tin sinh học trong nghiên cứu địa lý sinh học

Giáo trình có nội dung tập trung hệ thống hóa các khái niệm, các kіến thức cơ bản về ѕіnh học phân tử và tіn ѕіnh học; giới thiệu và hướng dẫn khaі thác dữ lіệu từ các cơ ѕở dữ lіệu công nghệ ѕіnh học; tìm kіếm và so sánh chuỗі trình tự, ѕắp xếp các chuỗі đơn và đa chuỗі, xây dựng cây phân loại. Cuốn sách còn giới thiệu nhiều công cụ mã nguồn mở thông dụng giúp cán bộ nghiên cứu gіảі quyết các bàі toán ѕіnh học như tìm kіếm chuỗі từ cơ ѕở dữ lіệu, ѕắp xếp đa chuỗі trình tự, xây dựng cây phân loại, phân tích địa lý ѕіnh học. Hầu hết các chương trình phần mềm tin sinh học giới thiệu trong ѕách đều là phần mềm nguồn mở có sẵn trên internet và miễn phí.

Trong bối cảnh tin sinh học ngày càng khẳng định vai trò trung tâm trong việc xử lý, khai thác và phân tích dữ liệu sinh học ở cấp độ phân tử, cuốn sách cung cấp nền tảng lý thuyết vững chắc, kết hợp với hướng dẫn thực hành cụ thể về cách khai thác cơ sở dữ liệu sinh học quốc tế, sử dụng phần mềm phân tích DNA, protein và ứng dụng trong nghiên cứu địa lý sinh học. Với nội dung cập nhật, cấu trúc khoa học và tính ứng dụng cao, tài liệu này không chỉ phù hợp với sinh viên và học viên cao học mà còn là nguồn tham khảo hữu ích đối với các giảng viên, nhà khoa học và chuyên gia đang công tác trong các lĩnh vực liên quan đến sinh học phân tử, công nghệ sinh học và khoa học sự sống.