Trung tâm Nhiệt đới Việt - Nga tổ chức các hoạt động hưởng ứng Ngày Quốc tế đa dạng sinh học, Ngày Môi trường thế giới và Ngày Đại dương thế giới năm 2022

Thực hiện hướng dẫn của Cục Khoa học quân sự/BQP về việc tổ chức các hoạt động hưởng ứng Ngày Quốc tế đa dạng sinh học, Ngày Môi trường thế giới, Ngày Đại dương thế giới năm 2022, Trung tâm Nhiệt đới (TTNĐ) Việt - Nga đã xây dựng kế hoạch tổ chức các hoạt động hưởng ứng, tập trung tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức cho toàn thể cán bộ, nhân viên, chiến sĩ trong toàn trung tâm thể hiện trách nhiệm và đóng góp chung vào nỗ lực của quốc gia và thế giới trong cải thiện chất lượng môi trường, bảo vệ đa dạng sinh học, phòng chống thiên tai, ứng phó với biến đổi khí hậu, phục hồi các hệ sinh thái biển bị suy thoái, bảo tồn tài nguyên và môi trường biển với mục tiêu phát triển bền vững kinh tế biển, đảm bảo quốc phòng và an ninh. Đây cũng là những lĩnh vực hoạt động liên quan chặt chẽ với chức năng nhiệm vụ chính của TTNĐ Việt - Nga, được Trung tâm tổ chức thực hiện có hiệu quả trong nhiều năm qua. Bài viết xin giới thiệu một số thông tin tổng hợp về các sự kiện nêu trên.

Về Ngày Quốc tế Đa dạng sinh học năm 2022 (Ngày 22 tháng 5)

Chủ đề Ngày Quốc tế Đa dạng sinh học năm 2022 được Liên Hợp quốc chọn là “Xây dựng một tương lai chung cho mọi sự sống” - “Building a shared future for all life”. Chủ đề này hướng đến thông điệp: Đa dạng sinh học là nền tảng cho sự tồn tại và phát triển của con người và các loài sinh vật trên trái đất, có vai trò quyết định tương lai chung của trái đất và tiến trình phát triển bền vững của nhân loại. Để ngăn chặn đà suy thoái và bảo tồn đa dạng sinh học, con người cần có những thay đổi về thái độ và hành vi ứng xử với thiên nhiên, điều chỉnh cách thức khai thác và sử dụng tài nguyên theo phương thức bền vững, áp dụng các giải pháp dựa vào thiên nhiên nhằm giải quyết các vấn đề toàn cầu về biến đổi khí hậu, sức khỏe, an ninh lương thực, nguồn nước và sinh kế cho người dân. Bảo tồn thiên nhiên và đa dạng sinh học, phục hồi hệ sinh thái là chìa khóa để xây dựng một tương lai bền vững chung cho mọi sự sống. Thông điệp Ngày Quốc tế Đa dạng sinh học năm nay phù hợp với mục tiêu chung của Khung Chiến lược Đa dạng sinh học toàn cầu (GBF) dự kiến sẽ được thông qua tại Hội nghị các bên tham gia Công ước Đa dạng sinh học lần thứ 15 tại Trung Quốc vào cuối năm nay là “Sống hài hòa với thiên nhiên”.

Ảnh: Bộ Tài nguyên và Môi trường.

Việt Nam được cộng đồng quốc tế công nhận là một trong những nước có tính đa dạng sinh học cao trên thế giới. Đa dạng sinh học góp phần to lớn trong đảm bảo an ninh lương thực, sinh kế cho người dân, duy trì nguồn gen vật nuôi, cây trồng, cung cấp các vật liệu cho xây dựng và các nguồn nhiên liệu, dược liệu; tạo nên các cảnh quan thiên nhiên; là cội nguồn của nhiều phong tục, tập quán tốt đẹp của người dân Việt Nam.

TTNĐ Việt - Nga với trên 30 năm tổ chức thực hiện các nhiệm vụ nghiên cứu về sinh thái và đa dạng sinh học, đã cung cấp nhiều dữ liệu làm cơ sở khoa học cho các vườn quốc gia (VQG), khu bảo tồn thiên nhiên (KBTNN), các cơ quan chức năng và địa phương trong định hướng quy hoạch, xây dựng chương trình và đề xuất giải pháp, biện pháp quản lý, bảo vệ có hiệu quả nguồn tài nguyên đa dạng sinh học. Nhiều VQG, KBTTN đã sử dụng có hiệu quả kết quả nghiên cứu của Trung tâm trong hoạt động của mình, đó là VQG Hoàng Liên trong việc đề nghị công nhận Di sản thiên nhiên Châu Á, VQG Cát Tiên đề nghị là một phần của Khu dự trữ sinh quyển Đồng Nai, VQG Bidoup - Núi Bà trong lập dự án đầu tư nhằm phát triển bền vững vùng đệm gắn với bảo tồn đa dạng sinh học, VQG Xuân Sơn trong xây dựng hệ thống mẫu vật trưng bày phục vụ nghiên cứu, giáo dục; KBTTN Ngọc Linh, Kon Chư Răng trong việc xây dựng hồ sơ và được công nhận là Vườn Di sản ASEAN; VQG Kon Ka Kinh, KBTTN Kon Chư Răng trong xây dựng hồ sơ và được công nhận là Khu dự trữ sinh quyển quốc tế cao nguyên Kon Hà Nừng. Từ những thành tích nổi trội về nghiên cứu khoa học, tháng 01/2022, TTNĐ Việt - Nga đã được Bộ Tài nguyên và Môi trường vinh danh là tổ chức có đóng góp xuất sắc trong công tác bảo tồn, được Bộ trưởng Bộ TN&MT tặng bằng khen vì có thành tích trong công tác bảo tồn loài hoang dã giai đoạn 2010 - 2020.

Tầm quan trọng của bảo tồn đa dạng sinh học đã được nhấn mạnh trong nhiều văn kiện của Đảng, các chính sách, pháp luật của Nhà nước. Điển hình là, ngày 28 tháng 01 năm 2022, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt “Chiến lược quốc gia về đa dạng sinh học đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050”, đặt ra nhiều mục tiêu quan trọng để đảm bảo giữ gìn được các giá trị quan trọng của đa dạng sinh học Việt Nam. Chiến lược đưa ra một số nhiệm vụ trọng tâm như: tăng cường bảo tồn, phục hồi đa dạng sinh học; bảo tồn và phục hồi các loài hoang dã nguy cấp, đặc biệt là các loài động vật nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ, loài di cư; tăng cường công tác bảo tồn nguồn gen; đánh giá, phát huy lợi ích của đa dạng sinh học phục vụ phát triển bền vững, phòng chống thiên tai và thích ứng với biến đổi khí hậu; kiểm soát các hoạt động gây tác động tiêu cực đến đa dạng sinh học. Để công tác bảo tồn đa dạng sinh học đạt hiệu quả, cần hoàn thiện chính sách, pháp luật, thể chế quản lý, tăng cường năng lực thực thi pháp luật về đa dạng sinh học; nâng cao nhận thức, ý thức về bảo tồn thiên nhiên và đa dạng sinh học; đẩy mạnh lồng ghép và thực hiện các yêu cầu về bảo tồn đa dạng sinh học trong hoạch định chính sách, các dự án đầu tư công; thúc đẩy nghiên cứu khoa học, phát triển, chuyển giao và ứng dụng công nghệ tiên tiến trong bảo tồn và sử dụng bền vững đa dạng sinh học; bảo đảm nguồn lực tài chính cho bảo tồn đa dạng sinh học; tăng cường hội nhập và hợp tác quốc tế về bảo tồn và sử dụng bền vững đa dạng sinh học.

Về Ngày Môi trường thế giới năm 2022 (Ngày 05 tháng 6)

Ngày Môi trường thế giới được Đại hội đồng Liên Hợp Quốc lựa chọn nhằm nâng cao nhận thức và khuyến khích các hành động vì môi trường trên toàn thế giới. Được tổ chức hằng năm kể từ năm 1974, sự kiện đã trở thành một nền tảng quan trọng thúc đẩy tiến bộ về các nội dung môi trường của Mục tiêu Phát triển Bền vững. Với định hướng của Chương trình Môi trường Liên hợp quốc (UNEP), hơn 150 quốc gia tham gia mỗi năm, các tập đoàn lớn, tổ chức phi chính phủ, cộng đồng và những người nổi tiếng trên khắp thế giới thông qua chương trình kỷ niệm Ngày Môi trường Thế giới để ủng hộ các hoạt động vì môi trường.

Năm 2022, Ngày Môi trường thế giới (05 tháng 6) được phát động với chủ đề “Chỉ một Trái đất” - “Only One Earth” nhằm truyền tải ý nghĩa thông điệp cùng xây dựng lối sống bền vững, hài hòa với thiên nhiên; sử dụng hợp lý tài nguyên thiên nhiên, đa dạng sinh học và ứng phó với biến đổi khí hậu thông qua các chính sách, hoạt động hướng tới lối sống xanh hơn, sạch hơn. Thông điệp này tiếp tục nhắc nhở chúng ta về tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường và tạo động lực cho các nỗ lực toàn cầu nhằm xây dựng một trái đất tốt hơn. Đây là thời điểm để mỗi quốc gia cùng chung tay và có những hành động cụ thể, thiết thực vì thiên nhiên và Trái đất.

Ảnh: Bộ Tài nguyên và Môi trường.

Năm 2022 có ý nghĩa to lớn, đánh dấu 50 năm kể từ Hội nghị đầu tiên của Liên hợp quốc về Môi trường con người - Hội nghị Stockholm năm 1972 dẫn đến việc thành lập Chương trình Môi trường Liên hợp quốc (UNEP). “Chỉ Một Trái đất” cũng là chủ đề trọng tâm cho Hội nghị Stockholm cách đây 50 năm, đến nay vẫn luôn mang tính thời sự bởi hành tinh này là ngôi nhà duy nhất của chúng ta, là không gian cho sự tồn tại, phát triển của con người, sinh vật và tự nhiên, nơi có nguồn tài nguyên hữu hạn mà nhân loại phải bảo vệ, gìn giữ cội nguồn. Đại dịch Covid-19 bùng phát trên toàn thế giới, cùng với các cuộc khủng hoảng toàn cầu về biến đổi khí hậu, thiên tai và ô nhiễm môi trường là hồi chuông cảnh tỉnh con người phải có những biện pháp cấp bách và hiệu quả để bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu, cứu lấy Trái đất của chúng ta.

Đặc biệt, năm 2022 với việc Luật Bảo vệ môi trường sửa đổi năm 2020 có hiệu lực đã thúc đẩy triển khai thực hiện các giải pháp phát triển kinh tế bền vững gắn với bảo vệ môi trường nhằm thích ứng biến đổi khí hậu, cân bằng hệ sinh thái, bảo tồn đa dạng sinh học, cải thiện chất lượng môi trường, nâng cao hiệu quả thu gom, phân loại, xử lý rác thải sinh hoạt, rác thải nhựa tại nguồn, thúc đẩy tiêu dùng bền vững và thân thiện môi trường...nhằm hướng tới mục tiêu phát triển bền vững, bảo đảm quyền được sống trong môi trường trong lành của mỗi chúng ta. Bên cạnh đó, ngày 13/4/2022, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Chiến lược bảo vệ môi trường quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050, với mục tiêu tổng quát đến năm 2030 nhằm ngăn chặn xu hướng gia tăng ô nhiễm, suy thoái môi trường; giải quyết các vấn đề môi trường cấp bách; từng bước cải thiện, phục hồi chất lượng môi trường; ngăn chặn sự suy giảm đa dạng sinh học; góp phần nâng cao năng lực chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu; bảo đảm an ninh môi trường, xây dựng và phát triển các mô hình kinh tế tuần hoàn, kinh tế xanh, cac-bon thấp, phấn đấu đạt được các mục tiêu phát triển bền vững 2030 của đất nước; chiến lược cũng đưa ra 04 nhiệm vụ trọng tâm, 07 nhóm giải pháp chính và danh mục 12 chương trình, kế hoạch, đề án trọng điểm để tổ chức thực hiện trong giai đoạn tới.

Về Ngày Đại dương thế giới năm 2022 (Ngày 08 tháng 6)

Chủ đề của Ngày Đại dương thế giới năm 2022 được Liên hợp quốc lựa chọn là “Hồi sinh: cùng hành động vì đại dương” - “Revitalization: collective action for the ocean” thể hiện tầm quan trọng của các hoạt động phối hợp giữa các quốc gia và tổ chức giúp hồi sinh đại dương, phục hồi các hệ sinh thái biển bị suy thoái, bảo tồn tài nguyên và môi trường biển với mục tiêu phát triển bền vững.

Gắn với chủ đề nêu trên cùng với việc rà soát những vấn đề tồn tại trong triển khai thực hiện Nghị quyết số 36-NQ/TW ngày 22/10/2018 của Ban Chấp hành Trung ương về Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 và tình hình thực tiễn, Bộ Tài nguyên và Môi trường xác định chủ đề của Tuần lễ Biển và Hải đảo Việt Nam năm 2022 (từ ngày 01 đến ngày 08 tháng 6) là “Phát triển bền vững kinh tế biển gắn với bảo tồn đa dạng sinh học và các hệ sinh thái biển” nhằm từng bước khắc phục những tồn tại, hạn chế trong phát triển bền vững kinh tế biển ở nước ta.

Ảnh: Bộ Tài nguyên và Môi trường.

Ngoài các hoạt động tuyên truyền, TTNĐ Việt - Nga giao các cơ quan, đơn vị trực thuộc tổ chức các hoạt động cụ thể hưởng ứng như: Tổ chức làm vệ sinh môi trường, thu gom rác thải, chất thải ở khu vực đóng quân, phòng làm việc, phòng thí nghiệm của các cơ quan, đơn vị; treo băng rôn, panô, khẩu hiệu về các chủ đề của Ngày Quốc tế đa dạng sinh học, Ngày Môi trường thế giới, Ngày Đại dương thế giới năm 2022 tại cơ sở chính Trung tâm và các đơn vị.

 Phòng Thông tin KHQS (tổng hợp)